W dzisiejszym świecie, gdzie informacja zalewa nas z każdej strony, kluczem do skutecznej komunikacji staje się prostota. „Prosty język” (ang. plain language) to znacznie więcej niż tylko upraszczanie treści – to standard komunikacyjny z jasno określonymi zasadami, który ma na celu zapewnienie, że przekazywana informacja jest zrozumiała dla szerokiego grona odbiorców.
Ale dlaczego jest on tak ważny i kto na nim zyskuje?
Czym jest prosty język?
Prosty język to standard pisania i projektowania treści, który jest szczególnie zalecany w tekstach dla masowego odbiorcy. Chociaż jego podstawowe zasady efektywnej komunikacji są wspólne dla różnych języków, to sam standard nie jest jednorodny i dostosowuje się do ich specyfiki.
Gdzie obowiązuje prosty język? Znajduje zastosowanie w wielu obszarach cyfrowych i poza nimi, takich jak:
- Strony internetowe
- Dokumenty
- Media społecznościowe
- Aplikacje mobilne
Uniwersalność prostego języka sprawia, że korzyści z niego czerpie bardzo szerokie grono osób. Obejmuje to:
- Osoby o różnym wykształceniu.
- Użytkownicy czytników ekranu – dla nich klarowność i zrozumiałość treści są fundamentalne.
- Osoby G/głuche lub niedosłyszące.
- Osoby posługujące się innym językiem na co dzień.
- Osoby nietechniczne.
- Osoby z deficytem uwagi.
Heydom Pickering trafnie zauważa, że: „Nie wszystkie rzeczy muszą być dostępne – niektóre po prostu nie powinny istnieć”.
W kontekście komunikacji oznacza to, że najlepiej zaprojektowana treść jest tak jasna i prosta, że jej zrozumienie nie wymaga dodatkowych zabiegów adaptacyjnych.
Wprowadzenie prostego języka przekłada się na wymierne korzyści dla użytkownika.
Odbiorca dzięki temu:
- Szybciej czyta tekst.
- Więcej z niego rozumie (już po pierwszej lekturze).
- Na dłużej zapamiętuje informacje.
- Skuteczniej działa na podstawie treści.
- Czuje się dobrze w relacji z nadawcą.
Standard prostego języka opiera się na zestawie praktycznych zasad, które każdy twórca treści powinien stosować:
1. Używaj zrozumiałych słów: Zastępuj skomplikowane terminy prostszymi odpowiednikami (np. „zastrzeżenia” na „uwagi”, „zweryfikuj” na „sprawdź”).
2. Twórz krótkie zdania: Długie i złożone zdania utrudniają zrozumienie. Dziel je na krótsze, bardziej przyswajalne fragmenty.
3. Stosuj naturalny szyk zdań: Preferuj konstrukcje podmiot + orzeczenie + dopełnienie, co ułatwia czytanie.
4. Unikaj imiesłowów: Formy zakończone na „-ąc” lub „-ący, -ąca, -ące” często komplikują zdania.
5. Unikaj rzeczowników odczasownikowych: Zamiast np. „w przypadku nieposiadania adresu”, lepiej napisać „jeśli nie masz adresu”.
6. Pisz aktywnie i osobowo: Unikaj strony biernej i form bezosobowych, które sprawiają, że tekst jest mniej bezpośredni i trudniejszy w odbiorze.
7. Unikaj trudnego słownictwa: Specjalistyczne lub archaiczne słownictwo powinno być zastępowane powszechnie znanymi terminami (np. „nupturienci” na „narzeczeni”).
8. Porządkuj tekst wizualnie: Stosuj nagłówki, dziel tekst na logiczne fragmenty i używaj wypunktowań. Logiczne ułożenie treści na stronie jest kluczowe dla jej zrozumiałości.
9. Ograniczaj szczegóły: Podawaj tylko niezbędne informacje, unikając nadmiernego rozbudowywania zdań.
10. Unikaj czasu przeszłego: Zamiast opisywać przeszłe czynności, skup się na teraźniejszości lub przyszłości, co sprawia, że instrukcje i komunikaty są bardziej bezpośrednie.
Na szczęście, aby tworzyć treści zgodne z zasadami prostego języka, możemy skorzystać z pomocnych narzędzi, między innymi:
• JASNOPIS.PL
• LOGIOS (redaktor.logios.dev/config)
• Narzędzia oparte na sztucznej inteligencji (AI), które mogą pomóc w analizie i przepisaniu tekstu.
Prosty język to nie tylko kwestia estetyki czy stylu – to fundamentalny element dostępności cyfrowej i skutecznej komunikacji. Dzięki niemu informacje stają się bardziej zrozumiałe, czytelne i dostępne dla wszystkich, niezależnie od ich możliwości poznawczych czy technicznych. Stosując jego zasady, tworzymy bardziej inkluzywny internet i budujemy lepszą relację z naszymi odbiorcami. W końcu, jak zauważyła Kat Holmes, „zapytaj stu osób, co oznacza wykluczenie, a odpowiedź będzie jednolicie jasna: To wtedy, kiedy jesteś pominięty”.
Prosty język pomaga upewnić się, że nikt nie zostanie pominięty.
